KKTC, Sivil Korunma Mekanizması’na tam üyelik hakkı kazandı

12 Kasım 2021 tarihinde İstanbul'da gerçekleştirilen Türk Devletleri Teşkilatı (TDT) 8. Zirvesi Bildirisinde,  "Doğal afetlerin etkilerini azaltmak ve iyileştirmeye katkıda bulunmak amacıyla ortak arama, kurtarma ve iyileştirme çalışmaları yapmak için "Türk Devletleri Sivil Korunma Mekanizması" adı altında Türk Devletleri Teşkilatı bünyesinde “afet, müdahale ve yardım birimi kurulması” kararı alındı. Bu karar doğrultusunda hazırlanan anlaşma 6 Kasım 2024 tarihinde Kırgızistan’ın Bişkek kentinde düzenlenen 11. TDT Zirvesinde imza altına alındı. Anlaşma kapsamında Türkiye merkezli TDT Sivil Korunma Mekanizması kuruldu.

Mekanizmanın kuruluşu ile ilgili TDT Sekretaryası tarafından yapılan çağrı ile 23, 30 Mayıs ve 2 Haziran 2023 tarihlerinde, üye ve gözlemci ülke temsilcilerinin katılımı ile söz konusu mekanizmanın oluşturulmasına yönelik hazırlanan taslak anlaşma üzerinde çevrimiçi müzakereler gerçekleştirildi. TDT Sekretaryasının moderatörlüğünde gerçekleştirilen çevrimiçi toplantılara, Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti de katılım sağladı. Toplantılarda KKTC Sivil Savunma Teşkilatı Başkanlığı temsil etti.

Taslak anlaşma metni üzerinde gerçekleştirilen çevrimiçi toplantılarda hedeflenen ilerlemenin sağlanamaması üzerine, TDT Sekretaryası tarafından yüz yüze toplantı yapılması planlanmış, planlanan toplantı 4-5 Temmuz 2023 tarihinde İstanbul’da, üye ülkeler Türkiye, Azerbaycan, Kazakistan, Kırgızistan ve Özbekistan ile gözlemci ülke Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti’nin katılımı ile gerçekleştirilmiştir.

6-8 Eylül 2023 tarihlerinde Azerbaycan’ın Bakü kentinde üye ve gözlemci ülkelerin katıldığı Bakanlar ve Acil Durum Birimleri Başkanları Toplantısına, Türkiye, Azerbaycan, Kazakistan, Kırgızistan ve Özbekistan ile gözlemci ülke Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti heyetlerinin iştiraki ile gerçekleşti. KKTC adına İçişleri Bakanı Dursun Oğuz, Bakanlık Müdürü Mehmet ERCİLASUN, KKTC Sivil Savunma Teşkilatı Başkanı Atilla KARACA ve Harekat Eğitim Şube Müdürü Yusuf EKER’in iştirak ettiği toplantıda, TDT çatısı altında oluşturulacak Sivil Korunma Mekanizması hakkında görüş alış verişinde bulunuldu.

7 Haziran ve 17 Temmuz 2024 tarihlerinde gerçekleştirilen çevrimiçi toplantıda uzlaşıya varılarak anlaşmaya son şekli verildi. Varılan anlaşma sonucunda;

1. Anlaşma metninin TDT üye ülkeleri olan Türkiye, Azerbaycan, Kazakistan, Kırgızistan ve Özbekistan tarafından imzalanmasına,
2. Oluşturulacak mekanizmanın, yalnızca üye ve gözlemci ülkelerin topraklarında meydana gelecek afetlere müdahalede bulunmasına,
3. Üçüncü ülkelerde meydana gelecek afetlere müdahale konusunda tüm üyelerin sağlayacağı görüş birliğinin aranmasına,
4. Anlaşmanın imzalanması ile birlikte gözlemci ülkelerin mekanizmaya tam üye statüsünde dahil olmasına ve mekanizma kapsamında gerçekleştirilecek tüm faaliyetlerde aktif görev almasına karar verilmiştir.

Alınan karar çerçevesinde, Mekanizma Üye ve Gözlemci Devletlerin yanı sıra diğer devletlerin topraklarında meydana gelebilecek afet ve acil durumlarda acil ihtiyaçları desteklemek için ortak afet müdahale kapasitesi oluşturulacaktır. Her afet veya acil durum için, Mekanizmanın destek faaliyetlerine katılımı gönüllülük esasına göre gerçekleştirecektir.

Anlaşma uyarınca,  Sivil Korunma Mekanizması, katılımcı devletlerarasındaki iş birliğini hedefleyerek, afetlere ortak müdahale misyonunu güçlendirecektir. Bu sayede Türk devletleri sınırları ve ötesinde afetlere müdahalenin koordinasyonunda kilit bir role sahip olacaktır.

Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti, TDT üye devletler tarafından imzalanan ve  uluslararası örgüt kimliğine kavuşan Türk Devletleri Teşkilatı Sivil Korunma Mekanizmasının yürürlüğe girişiyle birlikte, mekanizmada tam üye olarak yerini alacaktır.