Meclis'te sağlık konuşuldu: Hastalıklara karşı savaşı kaybediyoruz

Cumhuriyet Meclisi Genel Kurulu’nda 12 milyar 859 milyon 721 bin TL’lik Sağlık Bakanlığı bütçesi görüşüldü, oy çokluğu ile kabul edildi.

İNCİRLİ

Sağlık Bakanlığı bütçesi üzerine söz alan CTP milletvekili Sıla Usar İncirli, sağlığın çeşitli nedenlerden dolayı daha da kötüye gittiğini söyleyerek, “Sağlıkta perspektifimizi derinleştirmemiz gerek” dedi.

İncirli, geçtiğimiz yıl sağlık bütçesiyle ilgili konuşmasına da atıfta bulunarak, dejavu yaşadığını ifade etti.

Sağlık Bakanı Hakan Dinçyürek’in “Sağlık Bakanlığı’nın bütçesini Cumhuriyet tarihinin en yüksek noktasına çektik” yönünde açıklaması olduğunu belirten İncirli, 2025 bütçesinin rekor açıkla tamamlanacağını söyledi.

Kontrolsüz nüfus artışının sağlığa etkisi üzerine konuşan İncirli, hükümetin hala nüfus sayımından kaçındığını belirtti.

Yoğun bakım yatak sayılarına bakıldığında ifade edilen nüfusun gerçekten çok uzak olduğunu rahatça görülebildiğini kaydeden İncirli, “Nüfus tartışmalarını artık bitirmeliyiz. Var gücüyle yoğun bakım sevki yapan bir sağlık sistemimiz var…Yataklar yetmiyor…” dedi.

Erken ölümlerle ilgili de konuşan İncirli, “Hastalıklara karşı savaşı kaybediyoruz. Bazı şeyleri düzeltmediğimiz sürece bunları konuşmaya devam edeceğiz. Geçtiğimiz yıl genç bir anne, bu yıl da bir bebek öldü…” dedi.

Acil servis başvurularına da değinen İncirli, bu yıl acillerde 225 bin hasta görüldüğünü, kodlara göre bunların yüzde 60’nın acil hasta olmadığını belirterek, rakamların acillerin yükünün ne kadar ağır olduğunu gösterdiğini belirtti.

CTP Milletvekili Sıla Usar İncirli, erken ve doğru tanıya ulaşılması için laboratuvarlarda, radyolojide ve ilgili branşlarda yetkin insanların görev yapmasının önemine değindi.

Hastaların tetkiklere ulaşma süresini kısaltmak gerektiğini belirten İncirli, zamanında ve etkili müdahaleyle insanların ölümden, kalıcı sakatlıklardan döndürülebileceğini söyledi

16 yıl Lefkoşa Dr. Burhan Nalbantoğlu’nda çalıştığını anımsatan İncirli, “İnsanların üzerinde o kadar iş yükü var ki hatalar olabilir. Hata bildiriminin yolunu açmalıyız. İnsanlar bunları korkmadan söyleyecek ve biz de önlemler geliştireceğiz” dedi.

Hasta Hakları Yasası’nın Cumhuriyet Meclisi’nden geçirilmesi gerektiğini de belirten İncirli, sağlıkla ilgili yasalar konusunda her zaman desteğe hazır olduklarını ifade etti.

Sağlık bütçesinin yüzde 10’unun sevklere ayrıldığına işaret ederek, “Bu muazzam bir rakamdır” diyen İncirli, sevklerde büyük payını kanser için çekilen pet ve yoğun bakım yataklarının olduğunu söyledi.

Sağlık hizmetlerine ulaşmada eşitsizlikler olduğunu, zaman zaman sağlık hizmeti alacak insanlar arasında ayrım yapıldığını belirten İncirli, transfobi ve homofobiye dikkat çekti.

Sağlık Bakanının yeni doğanda yaşananlarla ilgili süreci yönetemediğini savunan İncirli, “Yeni doğan ünitesinde yaşanan skandalla ilgili çok büyük hatalar yaptınız. O dönemde bir liderlik ortaya koyamadınız. Basın açıklamalarıyla insanların güvenini tesis edemediniz. Daha sonraki uygulamalarla birlikte hastanedeki çalışma barışını bozdunuz. Hem çalışanların hem de hastaların sağlık sistemine olan güvenini iyice zedelediniz. İnsanlar size öfkelidir ve kızgındır" dedi. 

İnsanların hastaneye gitmekten kaçındığını ve hastanelere güvenin sarsıldığını savunan İncirli, bunun sağlığı geriye götüreceğini belirtti. “Sağlık sisteminin yanlışları, hataları ve yoğunluğu nedeniyle Kıbrıslı Türkler hastaneye gitmek istemiyor, bu insanların hayatına mal oluyor” diyen İncirli, Sağlık Bakanlığı’na 200 küsur insanın istihdam edildiğini ancak ameliyathaneye hasta götürecek eleman bulunamadığını söyledi.  

Depreme değinen, önceliğin depreme hazırlık olması gerektiğini belirten İncirli, Lefkoşa’ya acil bir devlet hastanesi yapılması gerektiğini vurguladı. İncirli, Girne’de açılan askeri hastane ile değerlendirmede bulunarak buradaki hekimlerin Tabipler Birliği’nin yasasına uygun olarak çalışması gerektiğini belirtti.

İlaç eksikliği konusuna da değinerek, “Bu kontrolsüz nüfusa depolar dolusu ilaç getirseniz de yetişemezsiniz” diyen İncirli, planlama yapılması ve buna göre hareket edilmesi gerektiğini söyledi.

İncirli, halk sağlığına değinerek, HIV pozitif hastalarının deport edildiğini ve bu insanların ülkeye yasal olmayan yollardan girerek, bulaşa neden olduğunu dile getirdi. 

TALAT

CTP Milletvekili Ongun Talat da Sağlık bütçesi üzerine söz alarak, “Sağlık benim alanım değil…Bu alanda yetkinliğim yok ama siyasi ve hukuki sorumluluk nedir biliyorum. Yeni doğanda görüp görülebilecek en büyük rezillik yaşadık” dedi.

Sürecin idari bacağıyla ilgili konuşarak, “Ailelere geç haber verildi, burada ihmaliniz, kastınız var” diyen Talat, Sağlık Bakanının bu görevde “iki dakika bile kalmaması” gerektiğini söyledi. 

Ongun Talat, bu süreçte sessiz kalındığını ve bebeklerin iyileşmesinin beklendiğini savunarak, polisin Cuma gece yaşanan olaydan Pazar günü haberdar edildiğini belirtti. Polisin ölüm ihbarıyla hastaneye geldiğini kaydeden Talat, hastanede idari olarak bir soruşturma başlatıp başlatılmadığını da sordu. 

Başhekimin bu olayla ilgili hiçbir izahat vermediğini savunan Talat, “Çocukları yaşam kavgası veren aileler yenidoğanın kapısına 36 saat sonra geldi…” dedi

Yerinden söz alarak tüm sağlık çalışanlarının zan altında bırakıldığını söyleyen Maliye Bakanı Özdemir Berova ile Ongun Talat arasında sözlü tartışma yaşandı.

Ongun Talat, “Bu işi 4-5 hemşirenin üzerine yıktınız. Başhekim da, bakan da hala görevde" eleştirisinde bulundu. Polis Müdürü Kasım Kuni’nin komite görüşmelerindeki açıklamasının tutanaktan okuyan Talat, “Kuni’nin sözleri yanlış anlaşılmadı. Bu soruşturmanın adli bacağının yanı sıra idari bacağıyla ilgili de soruşturma yürütmeniz gerekirdi. Siz bu süreci yönetemediniz ve ört pas edilmesiyle ilgili inisiyatif kullandınız” dedi.

BİRİNCİ

CTP Milletvekili Ceyhun Birinci, bütçeye ilişkin konuşmasında, geçen yılki bütçe görüşmelerinde konuşulan sorunların yeniden konuşulduğuna işaret ederek, kanser hastalarının kürlerinin ilaç eksikliğinden dolayı uygulanamadığını söyledi.

Ülkede ciddi bir nüfus artışı olduğunu ancak buna uygun planlama yapılmadığını belirten Birinci, hasta transferlerine ayrılan paya işaret ederek, bunun 2025 yılında sağlığa yatırımın düşünülmediğinin işareti olarak değerlendirdi. Birinci, Bakanlık bütçesinin onda birinin hasta transferlerine ayrıldığını da ekledi.

Yeni Girne Hastanesi’nde yatak kapasitesinin 116’ya indirildiğini ve bunun yeterli olmadığını söyleyen Birinci, yatak kapasitesinin düşürülmesinin nedenini sordu. Birinci, Yeni Girne Hastanesi’nin açılacağına inanmadığını da belirtti.

Palyatif tedbirlerle sağlık hizmeti verilemeyeceğini de vurgulayan Birinci, ayrılan bütçe ile kamu hastanelerini geliştirmenin mümkün olmadığını kaydetti. Birinci, ülkede insanların yaşadığı stresler dolayısıyla da hastalıklarının nüksettiğini söyledi.

Sağlık personelinin yetersiz olanaklarla hizmet vermeye çalıştığını anlatan Birinci, sağlık hizmetlerinin önemine vurgu yaptı. Sağlık sisteminin değişmesi, nüfusun planlanması gerektiğini anlatan Birinci, sağlıkta kaliteli hizmet için sağlığa bütçeden daha fazla pay ayrılması ve sağlık altyapısıyla personelinin güçlendirilmesi gerektiğini belirtti.

Rehabilite edici sağlık sistemlerine ağırlık verilmesi, düzgün gıda denetimleri yapılması, halkın bilgilendirilmesi, erken tanı taramalarının yapılması ve ilaç takip sisteminin oluşturulması gerektiğini kaydeden Birinci, “Biz şu anda tedavi edici hekimliğe ağırlığı verdik ki bu çok yanlış. Koruyucu tedbirlere ağırlığı vermemiz gerekir.” dedi.

Temel sağlık ve yataklı tedaviye daha fazla bütçe ayrılması beklentisini dile getiren Birinci, sağlık taramalarının önemine değindi. Birinci, erken tanı taramaları için gerekli altyapının oluşturulması gerektiğini de söyledi.

Hiçbir hastanede şu anda diyabet merkezi olmadığını, tüm diyabet merkezlerinin kapandığını anlatan Birinci, bu merkezlerin kurulması gerektiğini belirtti. Kanserle ilgili yeterli istatistiki bilgi olmamasını eleştiren Birinci, “Kanser taramaları çok önemli.” dedi.

Yeni, modern, çağdaş hastanelerin hayata geçmesi gerektiğini belirten Birinci, mevcut hastanelerdeki sıkıntılara değindi.

Uyuşturucu bağımlılığıyla mücadelede gerekli çalışmaların tamamlanması gerektiğini belirten Birinci, bütçede bu konuyla ilgili bütçe ayrılmamasını eleştirdi.

Sağlık ocaklarının da güçlendirilmesi gerektiğini söyleyen Birinci, basit işlemlerin buralarda yapılması gerektiğini kaydetti.

Birinci, hematoloji, gastroenteroloji gibi özellikle üst ihtisas alanlarda hekim eksikliği olduğunu kaydederek, bunların planlanması gerektiğini söyledi.

Her acil serviste acil tıp uzmanı olmadığını ama olması gerektiğini, pratisyen hekimlerin acillerde ve servislerde nöbet tuttuğunu belirten Birinci, asistan hekimlerin sorunlarının çözülmediğini savundu ve bunu eleştirdi.

112 Acil Servisi'nde şu an ciddi sıkıntılar yaşandığını kaydeden Birinci, Girne bölgesinde bir yılda kaç ambulans çağrısı yapıldığına ilişkin bir çalışma yapılmasını istedi. Çok fazla ambulans çağrısı yapıldığını söyleyen Birinci, her ambulansta bir de hekim gitmesi gerektiğini vurguladı.

Acil servislerdeki sıkıntı ve eksiklikleri de sayan Birinci, acil servislere yapılan müracaat rakamlarını paylaştı ve buraların kendi kendini çeviren yerler haline çevrilmesinin önemine vurgu yaptı. Birinci, acil servislerde triyaj sistemi olmamasını da eleştirdi.

Birinci, Burhan Nalbantoğlu Devlet Hastanesi’ne PET-CT cihazı neden alınmadığını ve PET-CT için yapılan sevklere bir yılda ne kadar ödendiğini sordu.

Birinci, konuşmasının sonunda bir kanser hastasının kendisine ilettiği mektubu okudu.

ROGERS

Bağımsız Milletvekili Jale Refik Rogers da Sağlık Bakanlığı bütçesi üzerine söz alarak konuştu. Bina sorunlarına değinen Rogers, nüfus artışıyla birlikte sağlıktaki uzmanlaşmanın da arttığını ancak halkın sağlığa erişiminde sıkıntıların devam ettiğini söyledi.

Halkın poliklinik, ameliyat hizmetlerine ulaşmasındaki sıkıntıların irdelenmesi gerektiğini kaydeden Rogers, sevklerin maliyetlerine de değindi.

Gelişmiş ülkelerde HIV pozitif sayısı düşerken Kuzey Kıbrıs’ta arttığını söyleyen Rogers, vatandaş olmayan HIV pozitif kişilerin ülkeden deport edilmesini eleştirdi.

Koruyucu sağlık hizmetlerinin önemine vurgu yapan Rogers, Erken Tanı Birimi’nde yeterli hastaya ulaşılamadığını, bu birimin güçlendirilmesi gerektiğini kaydetti. Rogers, kanser kayıtçılığının da güçlendirilmesi gerektiğini belirtti.

Reçetelerle ilgili sorunlara da değinen Rogers, yeşil reçetelerin online sisteme konulması gerektiğini söyledi. Yenidoğan Birimi’nde yaşanan “alkollü mama” krizinden de bahseden Rogers, standarttan uzak her yapının büyük riskler barındırdığını vurguladı.

Hemşire eksikliğinin hiç bitmediğini kaydeden Rogers, hazırlanan yasayla hasta bakıcı kadrosunun da oluşturulduğunu belirtti. İlaç Eczacılık Dairesi’nde uzun zamandır ihtiyaç olan otomasyonun yavaş yavaş oluştuğunu belirten Rogers, dairenin raf ve envanter sistemine sahip olmamasını eleştirdi. Rogers, ilaç ihalelerinin neden yeteri kadar yapılamadığını da sordu.

Yaşlı bakımıyla ilgili ciddi sıkıntılar olduğunu kaydeden Rogers, bu konuda Sağlık Bakanlığı’nın ne yapacağını sordu.  Rogers, Ruh Sağlığı Yasası’nın da güncellenmesi gerektiğini söyledi.

Tüp bebek merkezlerinin ülkenin sağlık turizminin ciddi bir parçası olduğunu belirten Rogers, Sağlık Bakanlığı’nın bu alanda eksiklikleri olduğunu kaydetti.