Fide Kürşat: SÜTEK bütçe açığında boğuluyor, bakan hâlâ işler yolunda diyor!

CTP İskele Milletvekili Fide Kürşat, Tarım Bakanı Hüseyin Çavuş’un BRT’de katıldığı televizyon programındaki sözlerini eleştirdi.

Fide Kürşat, “Binboğa’nın bugünlerde yaşadığı sorunları bir buçuk yıl önce duyurdum, bugün Süt Kurumu (SÜTEK) için durum aynı gidişatta” dedi.

Kürşat, Kanal SİM’de Ahmet Polili’nin sorularını yanıtlarken şöyle konuştu:

“Cumhuriyetçi Türk Partisi Hükümetleri döneminde üretici çiğ süt bedelleri ödemelerinin düzene girmesi için çok ciddi çalışmalar yaptık. Kurum 1977’de kurtulduğundan beri 41 yıl boyunca, üretici ne gün ödeneceğini bilmiyordu. İki devre süt parası içeride kalırdı, üçüncü devrenin sonuna doğru ayın sekizinde onunda yirmi iki yirmi üçünde gibi ödenirdi. 2018 dörtlü hükümet döneminde biz çok ciddi çalışmalar yaptık. Süt Kurumu’nun mali ve idari yapısını düzelttik, Maliye’den destekleri gününde aldık ve hayvancının her ayın beşinde ve yirmisinde, bu tarihler hafta sonuna denk geliyorsa önceki son iş gününde ödendi. Bu tarihlerin öncesinde ödendi sonrasında ödenmedi. Nasıl ki memur maaşları her ayın son günü hafta sonuna denk gelirse ondan önceki iş gününde ödendiği gibi. Biz 15 ay boyunca hiç istisnasız günü gününe hayvancıya ödeme yaptık. Bu ülke hayvancısı da 21’inde çek kestiğinde 21’inde çekinin bozulacağına bilirdi. Nitekim sonrasında gelen UBP’li hükümetlerle birlikte 20’si 21 oldu 22’si bu prensip yıkıldı en son geldiğimiz noktada bu beşi 16’sı 17’si oldu 20’si 29’u 30 oldu ve hayvancıların çekleri geri dönmeye, ekstra bir mali külfet binmeye başladı.”

“SÜT KURUMU UZUN SÜREDİR SİNYAL VERMEYE BAŞLADI”

Kürşat, sözlerini şöyle sürdürdü: “Niye böyle oldu? Geçen yıldan itibaren Süt Kurumu sinyal vermeye başladı. Süt Kurumu biliyorsunuz ki döner sermayeli bir kuruluştur ve Maliye’den bütçesine herhangi bir katkı almaz. Topladığı sütü pazarlar ve bu pazarlama karşılığında bir prim alır. Topladığı çiğ sütün,  nakliyesi, kalite kontrolünün yapılması muhasebesi, personel giderleri için vesair için belli bir miktar litre başına prim alır ve kendi kendini döndürür. Geçen yıl nisan ayında ilk defa süt fiyatları düzenlenirken Süt Kurumu’nun primi artırılmadı. Bir düşünün hayat pahalılığı geçen sene üç defa maaşlara yansıtıldı ve maaş giderleri arttı yine hepimizin hayatını etkileyen enerji giderleri akaryakıt giderleri süt Kurumu’nun solüsyon giderleri gibi bir sürü daha gideri var, nakliye giderleri. Tüm bunlar artarken prim sabit bırakıldı, Ekim Kasım itibarıyla Süt Kurumu’nun ödemeleri iyice sapmaya başladı…”

“KURUM AVANSLA DÖNÜYOR, BORÇLAR KATLANDI”

Kürşat, kurumun geldiği durumu şöyle anlattı: “…sapmaya başladığında ne yaptı süt kurumu? Mesela siz bir imalatçısınız vadesi gelmemiş faturanız var geldi sayın Ahmet Polili bize bir miktar avans ver 5-10 milyon Üretici ödeyelim. Böyle böyle imalatçıdan dilenerek dedim ben kürsüden ödemeleri gerçekleştirmeye başladı. Kurumun 10 milyon olan Overdraft hesabı 26 milyon 800 bine çıkarıldı. İmalatçıdan vadesi dolmamış faturalarına binaen alınan avans miktarları artırdı ve nitekim 2024 yılı 15 milyon zararla kapatıldı.”

“2025 BÜTÇESİNDE PRİM ARTIŞI YETERSİZ KALDI”

Fide Kürşat, “2025 yılı bütçe çalışmalarında konuştuk bunları. SÜTEK priminin en az hayat pahalılığı oranında artırılması gerektiğini belirttik. 2025 bütçesinde 1 Ocak ayında bir de Haziran ayında prim artışı yapılacak şekilde bütçe gelirleri kalemi düzenlendi. 1 Ocak’ta yapıldı ama zaten halihazırda geçen sene yapılmadığı için yetersizdi, bir de Haziran 1’de yapılması gerekirdi. Bugün Temmuz’un içerisindeyiz yani Temmuz 15’e kadar süt fiyatı stabildir ve hiçbir prim artışı yapılmaz.” dedi.

“BAKANIN AÇIKLAMALARI GERÇEĞİ YANSITMIYOR”

Kürşat, Tarım Bakanı’nın kamuoyuna verdiği bilgilerin gerçeği yansıtmadığını ifade etti:

“Sayın bakan geçen günlerde katıldığı iki televizyon programında bu haftanın içerisinde, diyor ki biz süt kurumu‘nu 80 milyon borçla devraldık bu borcu ödedik. Öncelikle burada yine kamuoyunu yanıltıcı bilgi veriyor.

80 milyon borç dediği Pandemi döneminde imalatçılar kalkınmadan teker teker borçlandırılmaması için borç Süt Kurumu’na verildi ve kurum imalatçıdan bu taksitleri tahsil edip, bir emanetçi gibi kalkınmayı ödedi. Böyle bir borç bakanın dediği gibi ödemedi. Bu yanıltıcı bir bilgi. Daha sonrasında şunu söylüyor ben inceledim diyor Süt Kurumu’nun üç aylık hesaplarını 10.500.000 TL artıdadır.”

“SÜTEK BORÇ BATAĞINDA, EMANET PARALAR BİLE KULLANILIYOR”

Kürşat, SÜTEK’in içinde bulunduğu durumu şu sözlerle açıkladı:

“Bakan çok ciddi bir yanılgı içerisindedir ve ben ciddi olarak kendisini bir kez daha uyarıyorum. Şu anda gelinen aşamada 26 milyon 800 bin Overdraft tamamen doludur ve eksidedir. İmalatçılardan üretici ve maaş ödemeleri için önden alınan avans miktarı 20-25 milyon TL’dir. Maliyeden önden alınan doğrudan gelir desteği ve navlun desteği 12 milyon civarındadır. Örneğin 1-15 Mart devresi ödeneceğindr 16-31 Mart devresinin desteğini de önden alır. Bunlar Kurum için faizsiz kredidir. İmalatçıdan avans alır maliyeden avans alır. Tüm bunlar yetmemeye başladı, haziran ayı içerisinde meclise taşıdığımda bu açığı 60 milyon civarındaydı. Haziran ayı içerisinde bayram öncesi üretici ödemesi yaparken açık arttığı için %10 eksiliyordu. Büyük üreticilerin ödemelerini yapmadı 11 milyon TL kadar ve halen daha bu miktarı ödemediler.

Borç batağına saplanan bir kurum var. Her devre üreticiden %1 Genel Tarım Sigortası Fonu için yapılan kesinti yapılıyor fona aktarılmıyor. Bu para emanet para üretici ödemesine kullanılıyor. Altı aydır toplamda 20 milyonu bulan bu emanet para Genel Tarım Sigortası  Fonu’na yatırılmıyor. Kabaca bu rakamları alt alta koyup topladığımızda 90 milyon TL açık ortaya çıkıyor. Piyasaya olan diğer ödemeleri akaryakıttır servistir diğer harcamaları da eklersek 100 milyon açıkta olan bir kurum var.”

“SÜTEK BATTI, ÜRETİCİ DE BATMA NOKTASINDA”

Kürşat son olarak şu uyarılarda bulundu:

“Yıllık bütçesi 187 milyon olan kurum, ilk altı ayda bütçesinin yarısından fazla açık vermiş. Süt kurumu Overdrafı bu şekilde ekside devam ettirilirse yaklaşık 40 milyonun üzerinde de faiz gideri olacak. Sonuç itibariyle SÜTEK iflasını açıklamamış batık bir kurumdur. Sayın bakan hala daha çıkıyor diyor ki ben üç aylık hesaplarını inceledim tamamdır. Aynı üç aylık tahakkuk esaslı gelir tablosu benim elimde de var, ben de inceledim. Bu hazırlanan şaplon şirketler için de aynı aynıdır. Ama siz önden aldığınız ya da üreticiden kesip emanet aldığınız sigorta yatırımını yapmayıp üretici ödemesinde kullanırsanız, bu tablonun içinde bunların yeri yoktur. Çünkü bunlar hiç bir zaman sizin geliriniz gideriniz değildir. Bunları sizin yapmamanız lazım zaten onlar bir şekilde ödenmiş görünüyor sizin bu tarafta 100 milyon açığınız oluşuyor da fark etmiyorsunuz. Ben Binboğa için bu bir yıl önce yine feryat etmiştim mecliste Binboğa battı çek yasağına giriyor diye. O dönemde yine hükümet kanadı yok öyle bir şey demişti. Binboğa battı. Şu anda SÜTEK ondan beter bir pozisyona düşürüldü ve sayın bakan hala daha her şey yolunda diyor.

Diğer taraftan çalışanlara usulsüzlükler yaptırıyor. Süt borsası teklif süreçlerine mevzuata aykırı süreçler yaşanıyor. Süt fiyatları yağ oranı üzerinden fiyatlandırılıyor, analiz sonuçları ile oynanıyor, düşürülüyor. Pazarlamayan sütün kalitesi düşük gösteriliyor ve fiyatını yarıya çekiyor imalatçıya peşkeş çekiyor. Teminat düzeni altüst oldu. Üretilip pazarlanan sütün tamamı %100 teminat altındayken bugün sütün %50’si bile teminat altında değil. Pazarlamada yaşanan sıkışıklıktan dolayı borçlu imalatçılara süt veriyor halbuki borçlu İmalatçılar süt vermemesi yönünde karar var. Sayın Bakan hiçbir kimseyi takmıyor. Tek adam zihniyetiyle ben yaptım oldu kafasında. Bu gidişle SÜTEK ile beraber Üretici de batacak…”