Meclis’in "yasama yetkisi" ihlal mi ediliyor?

Sağlık hizmetlerinde alınan ücretlerle ilgili tüzüğün Meclis denetimi dışında yürürlüğe girmesi, sadece vatandaşların tepkisini çekmekle kalmadı; anayasal yetki tartışmalarını da beraberinde getirdi.

Hukukçular, düzenlemenin dayanağı olan yasanın yürütmeye, yani Bakanlar Kurulu’na, fazla yetki verdiğini; Meclis’in ise anayasal görevini yerine getirmekten kaçındığını savunuyor.

SAĞLIKTA YENİ ÜCRET TÜZÜĞÜ ANAYASA'YA AYKIRI MI?

Tartışmanın merkezinde, Sağlık Bakanlığı tarafından hazırlanan “Ücretler Tarifesi (Değişiklik) Tüzüğü” ve Yataklı Tedavi Kurumları Dairesi Yasası’nın 20’nci maddesi bulunuyor. Bu maddeye göre ücret tarifesi Bakanlar Kurulu tarafından belirlenebiliyor. Ancak Anayasa’nın 75’inci maddesi, vergi ve benzeri mali yüklerin yalnızca yasayla konulabileceğini açıkça hükme bağlıyor.

Hukukçular, yürürlüğe giren tüzüğün bu anayasal ilkeyi ihlal ettiğini belirtiyor. Çünkü düzenleme, yalnızca ücretlerin alt ve üst sınırlarını belirleyip, detayları Bakanlık yetkisine bırakıyor. Bu durum, vergilendirme yetkisinin Meclis yerine yürütme eliyle kullanılmasına yol açıyor. Hukukçulara göre sağlık ücretlerindeki son değişiklik, yürütmenin sahip olmadığı bir yetkinin kullanımı anlamına geliyor.

İNGİLİZ UZMAN WİLSON: KUZEY KIBRIS'TA BAKANLIKLAR, YETERLİ MECLİS DENETİMİ OLMADAN ÇOK FAZLA TÜZÜK YAPIYOR; BU CİDDİ BİR DENETİM BOŞLUĞUDUR

Avrupa Birliği (AB) Koordinasyon Merkezi ile Personel Dairesi’nin daveti üzerine Kuzey Kıbrıs’a gelen İngiliz uzman Mark Wilson’un hazırladığı rapor, tüzük yetkisinin kapsamı ve denetimi konusundaki tartışmaları derinleştirdi.

Wilson, Kuzey Kıbrıs’ta yasaların bakanlıklara yaygın biçimde tüzük yapma yetkisi verdiğini ancak bu yetkinin Meclis denetimi olmaksızın kullanıldığını belirtti. Rapora göre, tüzükle yapılan düzenlemelerin Parlamento tarafından gözden geçirilmemesi ciddi bir denetim boşluğu yaratıyor.

Wilson, anayasanın 78’inci maddesinde tanımlanan “Bakanlar Kurulu ve Bakanlıkların denetimi” yetkisine atıf yaparak, tüzüklerin bu kapsamda Meclis denetimine açık olması gerektiğini vurguladı. Bu değerlendirme, yasa yapma süreçlerinin yalnızca teknik değil, anayasal işleyiş açısından da dikkat ve uzmanlık gerektirdiğini ortaya koydu.

Cemre İpçiler

BARO KONSEYİ ÜYESİ İPÇİLER: YÜRÜTMENİN KENDİ ALANI DIŞINDA TÜZÜK TAPMASI 'YASAMA YETKİSİNİN DEVRİDİR', BU DA ANAYASAYA AYKIRIDIR

Geçtiğimiz aylarda Disiplin Tüzüğü değişikliğiyle de ilgili olarak benzer bir tartışma gündeme gelmişti. O dönem Kıbrıs Postası’na konuşan Baro Konseyi Üyesi Avukat Cemre İpçiler, yürürlüğe giren Disiplin Tüzüğü değişikliğiyle bakanlığın okul idaresine kurallar koyduğunu belirtmiş ancak KKTC Anayasası’nda yasama yetkisinin sadece Meclis’e ait olduğunu vurgulamıştı.

Bakanlar Kurulu’nun tüzükle sadece kendi alanında düzenleme yapma yetkisi bulunduğunu hatırlatan İpçiler, yürütmenin tüzük yapma yetkisi aracılığıyla yasama yetkisini devredemeyeceği ilkesinin ihlal edildiğini ve bu nedenle bu kapsamda yapılacak olan değişikliklerin anayasaya aykırı olacağını dile getirmişti.

Mehmet Öner Ekinci

EMEKLİ CUMHURİYET MECLİS GENEL SEKRETERİ EKİNCİ: MECLİS'TE YASA İZLEME KOMİTESİ KURULMALI; MECLİS'İN BAKANLAR KURULUNA VERDİĞİ YETKİ DENETLENMELİ

Öte yandan geçtiğimiz günlerde Meclis’in yasama yetkisini, yürütme organı olan Bakanlar Kurulu’na devrettiğine dair açıklamalarda bulunan emekli Cumhuriyet Meclis Genel Sekreteri ve hukukçu Mehmet Öner Ekinci, sorunun çözümü olarak Cumhuriyet Meclisi İçtüzüğü’nde yapılacak bir değişiklikle, yasama organının yürütmeye verdiği düzenleme yetkisinin Anayasa’ya uygun kullanılıp kullanılmadığını denetleyecek bir Yasa İzleme Komitesi kurulmasını önerdi.

Tüm bu değerlendirmeler, yasama ve yürütme arasındaki yetki sınırlarının netleştirilmesi gerektiğine işaret ediyor. Hukukçulara göre, Anayasa’nın öngördüğü denge ve denetim mekanizması, ancak Meclis’in asli görevlerini devretmeden yerine getirmesiyle sağlanabilir.

Bu çerçevede gündeme gelen Yasa İzleme Komitesi önerisi, sadece mevcut tartışmaları değil, ileride benzer sorunların yaşanmasını da engelleyecek yapısal bir çözüm olarak öne çıkıyor.