İngiltere ve Kuzey Kıbrıs: Enflasyon kıskacında iki farklı ekonomi

İngiltere'de gıda fiyatlarındaki artış, özel okullara getirilen KDV uygulaması ve yükselen ulaşım maliyetleri, İngiliz halkı için yaşam maliyetlerini artırırken, Maliye Bakanı Rachel Reeves’in ekonomik politikalarına yönelik eleştirileri de beraberinde getirdi.

Öte yandan, Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti’nde (KKTC) enflasyon çok daha yüksek seviyelerde seyrediyor. Türk Lirası’na bağlı bir ekonomi olması nedeniyle Türkiye’deki ekonomik dalgalanmalardan doğrudan etkilenen Kuzey Kıbrıs’ta, son yıllarda yaşanan yüksek enflasyon halkın alım gücünü ciddi şekilde zayıflattı.

İngiltere’de Enflasyon Neden Endişe Verici?

İngiltere’de enflasyonun %3 seviyesine çıkması, hükümetin fiyatları kontrol altına alma çabalarına rağmen sürpriz bir artış olarak değerlendirildi.

•Gıda fiyatlarındaki artış: Ocak ayında gıda fiyatları %4.1 oranında yükseldi. Özellikle ekmek, süt ve sebze gibi temel ürünlerdeki artışlar, hane bütçelerini zorladı.

•Özel okullara KDV: Hükümetin özel okullara %20 KDV getirmesi, eğitim maliyetlerini artırarak veliler için ek bir yük oluşturdu.

•Ulaşım maliyetlerindeki yükseliş: Havayolu şirketleri artan yakıt fiyatları nedeniyle uçak biletlerine zam yaptı, demiryolu ve otobüs fiyatlarında da artış

görüldü.

Ancak İngiltere ekonomisi güçlü bir üretim kapasitesine ve istikrarlı bir para birimine sahip olduğu için, %3 enflasyon, hükümetin önlem alabileceği bir seviyede kabul ediliyor.

Kuzey Kıbrıs’ta Enflasyon Neden Daha Büyük Bir Sorun?

KKTC’de enflasyon, İngiltere’ye kıyasla çok daha yüksek seviyelerde. Bunun başlıca nedenleri:

*Türk Lirası’na bağlılık: KKTC ekonomisi, Türkiye ekonomisine doğrudan bağlı olduğu için döviz kurundaki dalgalanmalar, ada ekonomisini doğrudan etkiliyor. Türk Lirası’nın değer kaybetmesi, ithal edilen ürünlerin fiyatlarını yükseltiyor.

*Gıda fiyatlarında hızlı artış: İngiltere’de %4.1 seviyesinde olan gıda enflasyonu, Kuzey Kıbrıs’ta çok daha yüksek. Et, süt ürünleri, sebze ve meyve gibi temel tüketim maddelerinin fiyatları sürekli artıyor.

*Akaryakıt ve ulaşım maliyetleri: KKTC’de akaryakıt fiyatları sık sık zamlanıyor. Türkiye’den gelen enerji maliyetlerindeki artış, toplu taşımadan özel araç kullanımına kadar her şeyi daha pahalı hale getiriyor.

*Maaşların enflasyona yetişememesi: İngiltere’de maaşlar genellikle enflasyon oranına göre ayarlanırken, KKTC’de maaş artışları enflasyonun gerisinde kalıyor. Bu da halkın alım gücünü hızla düşürüyor.

İngiltere ve KKTC Ekonomileri Arasındaki Temel Farklar 

*Para Politikası: İngiltere, kendi merkez bankasına sahip olduğu için faiz politikalarını bağımsız olarak belirleyebilir. KKTC ise Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası’nın politikalarına bağlıdır.

*Alım Gücü: İngiltere’de maaşlar genellikle yaşam maliyetlerine uyum sağlarken, KKTC’de halkın büyük bir kısmı döviz bazlı giderleri karşılamakta zorlanıyor.

*Piyasa Güveni: İngiltere ekonomisi küresel piyasalar tarafından güvenilir olarak görülürken, KKTC ekonomisi Türkiye’den gelen fonlara bağımlıdır ve dış yatırım açısından sınırlı bir çekiciliğe sahiptir.

Sonuç: İngiltere’de Kriz, KKTC’de Çıkmaz

İngiltere’de %3 enflasyon, hükümet için bir uyarı sinyali olsa da, KKTC’de yaşanan %80 ve üzeri enflasyon, halk için çok daha büyük bir kriz anlamına geliyor. İngiliz hükümeti, para politikalarını ayarlayarak ve bazı sektörlerde fiyat kontrolleri yaparak bu enflasyonu kontrol altına alabilir. Ancak Kuzey Kıbrıs’ta ekonomik bağımsızlığın olmaması, hükümetin müdahale alanlarını kısıtlıyor.

Sonuç olarak, İngiltere’de enflasyon yönetilebilir bir ekonomik sorunken, Kuzey Kıbrıs’ta enflasyon halkın günlük yaşamını doğrudan etkileyen büyük bir kriz haline gelmiş durumda. Bu durum, KKTC hükümetinin ekonomik reformlara ağırlık vermesi gerektiğini bir kez daha ortaya koyuyor.