Engin Kara: Bankaların kârındaki en büyük detay 'Diğer' başlığı altında gizleniyor

Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti bankalarının Türkiye Cumhuriyeti’ndeki bankaların çok üzerinde kar etmesi tartışılırken, Devlet Planlama Örgütü’nde çalışan Rüştü Yücel’in sosyal medyada paylaştığı tablo iki ülkenin bankalarının karlılık oranını net bir şekilde ortaya koydu.

Ekonomist Prof. Dr. Engin Kara, bankaların karlılık oranını Kıbrıs Postası’na değerlendirdi. Kara'ya göre, Türkiye’de olduğu gibi KKTC’de de bankaların kârlarındaki artışın en büyük kaynağı kredi genişlemesine bağlı olarak yükselen faiz gelirleri. Merkez Bankası'nın yayımladığı verileri inceleyen Kara, özellikle “Diğer Krediler” kategorisindeki olağanüstü artışa dikkat çekerek, bu kalemin ayrıntılı şekilde açıklanması gerektiğini vurguladı.

"'DİĞER KREDİLER' KALEMİNDEKİ %342'LİK ARTIŞ, KİMLERE VE HANGİ KOŞULLARDA VERİLDİ?"

Kara, bankaların kârlarında yaşanan keskin artışın en büyük kaynağının kredi hacmindeki büyüme sonucu artan faiz gelirleri olduğunu belirtti. Merkez Bankası'nın açıkladığı veriler, kredi genişlemesinin bariz olduğunu gösterirken, en dikkat çekici artışın “Diğer Krediler” kategorisinde yaşandığı ortaya çıktı.

Özel sektöre verilen işletme kredileri Mart 2023 – Mart 2024 döneminde %66, tüketici kredileri ise %64 artarken, “Diğer Krediler” kalemindeki artış %342 gibi olağanüstü bir seviyeye ulaştı. Prof. Dr. Kara, “Bu krediler kimlere ve hangi koşullarda verildi?” sorusunun kritik önem taşıdığına dikkat çekti.

Bu kredi kaleminin içinde kamu ve KIB-TEK gibi kamuya ait kuruluşların borçlarının olabileceği belirtilirken, devlet bütçesi incelendiğinde geçen yıl faiz ödemelerinde %96'lık bir artış yaşandığı görülüyor. Bu durum, söz konusu kredilerin kamuya verilmiş olabileceğini düşündürüyor. Ancak mevcut verilerle net bir tablo ortaya koymak mümkün değil.

"BANKACILIK SEKTÖRÜNÜN TOPLAM GELİRDEN ORANTISIZ BİR PAY ALMASININ DİĞER SEKTÖRLERİN PAYININ KÜÇÜLDÜĞÜ ANLAMINA GELİR"

Prof. Dr. Kara, bu modelin sürdürülebilir olmadığına işaret ederek, 1990'ların sonunda Türkiye’de benzer bir durumun yaşandığını hatırlattı. O dönemde bankaların büyük ölçüde kamuya kredi sağladığını, kamu borçlanmasının hızla arttığını ve bunun finansal istikrarsızlık ile krizle sonuçlandığını vurguladı.

Banka kârlarındaki artışın ekonomi açısından olumlu bir gelişme olarak değerlendirilmemesi gerektiğini belirten Kara, bankacılık sektörünün toplam gelirden orantısız bir pay almasının diğer sektörlerin payının küçüldüğü anlamına geldiğini ifade etti. Sağlıklı bir ekonominin finans sektörünün aşırı kazanç sağladığı değil, üretken sektörlerin büyüme gösterdiği bir yapıya dayanması gerektiğini söyledi.

"BANKALARIN KARINDAKİ EN BÜYÜK DETAY 'DİĞER' BAŞLIĞI ALTINDA GİZLENİYOR"

Merkez Bankası’nın bankacılık sektörü için yayımladığı raporlarda “Diğer Krediler” kaleminin ayrıntılı şekilde ele alınması gerektiğini vurgulayan Kara, yüzlerce sayfalık rapor yayımlanmasına rağmen en önemli detayın “diğer” başlığı altında gizlendiğini belirtti. Borçlanan tarafın kamu ve kamu kuruluşları olduğunun görüldüğünü ifade eden Kara, bu yapının sürdürülebilirliği konusunda ciddi soru işaretleri bulunduğunu söyledi.