Su krizinde tarım faktörü: “Fıskiye” sulama devam ediyor, düzenleme yok

KKTC’de su tüketimi Ağustos ayında rekor seviyelere ulaşacak.

Tarımda plansız ve verimsiz sulama yöntemleri su krizini tetikleyen başlıca etkenlerden biri haline geldi.

Bakanlık, fıskiye sisteminin hâlâ kullanımda olmasından rahatsız.

KKTC’de su krizi, yalnızca içme suyu tüketimiyle değil, tarımsal sulamadaki verimsizlik ve plansızlıkla da derinleşiyor.

Kıbrıs Postası’nın geçtiğimiz gün ortaya koyduğu Türkiye’den gelen suya ilişkin yapılan uzun vadeli projeksiyonlara göre KKTC, şu anda 2045 yılındaki tüketim seviyelerine ulaşmış durumda.

Bu veriler, suyun stratejik önemde bir kaynak olarak ele alınması gerektiğini bir kez daha gözler önüne seriyor.

TARIMDA “KİM NE EKERSE” ANLAYIŞI KRİZİ BESLİYOR

Ülkede hâlâ tarımsal su kullanımına dair etkin ve bağlayıcı bir planlama ya da denetim sistemi bulunmuyor.

Üreticiler, çoğu zaman Tarım Bakanlığı veya ilgili dairelerden habersiz bir şekilde ürün ekimi yapıyor. Suya en fazla ihtiyaç duyan ürünler herhangi bir öncelik ya da denge gözetilmeden ekiliyor, bu da mevcut su kaynaklarını hızla tüketiyor.

Uzmanlara göre, tarımda hangi ürünün nerede ve ne kadar miktarda ekileceğine dair bir üretim planlaması yapılmadığı sürece, su tüketimi üzerindeki baskı her geçen yıl artacak.

KKTC’DE VAHŞİ SULAMA TERK EDİLDİ AMA FISKİYE DEVAM EDİYOR

Sulama yöntemleri de suyun verimli kullanımı açısından kritik bir başlık.

KKTC’de vahşi sulama olarak bilinen hortumla salma sulama neredeyse terk edilmiş durumda.

Ancak Tarım Bakanı Hüseyin Çavuş’un mecliste verdiği bilgilere göre özellikle patates üretiminde damlama sulama yerine hâlâ “fıskiye” yöntemi tercih ediliyor.

Tarım Bakanlığı yetkilileri, bu durumun büyük miktarda buharlaşma ve su kaybına neden olduğunu, ayrıca toprağın verimini düşürdüğünü belirterek üreticilere çağrıda bulunuyor.

Damlama sulama sistemi, doğrudan bitki köküne su ileten bir yöntem olması sebebiyle, suyu en az yüzde 40 daha verimli kullanmayı mümkün kılıyor. Buna rağmen, daha az ekipman ve daha az bakım gerektirdiği düşünüldüğü için fıskiye sisteminden vazgeçilmiyor.

ÜRETİM PLANLAMASI VE DESTEK POLİTİKASI OLMADAN ÇIKIŞ ZOR

Uzmanlar, yalnızca sulama yöntemlerinin değil, hangi ürünün hangi bölgede ne kadar üretileceği sorusunun da hayati önem taşıdığını vurguluyor. Örneğin su tüketimi yüksek olan ürünler (patates, narenciye gibi) nüfusun yoğun olduğu ve suya erişimin zaten kısıtlı olduğu bölgelerde yoğunlaşması bir başka tehdit…

Bu durum hem su tüketimini artırıyor hem de yerel tarımın sürdürülebilirliğini tehdit ediyor.

Tarım politikalarında suyu merkeze alan yeni bir anlayış geliştirilmeden, sadece teknik çözümlerle su krizinin önlenemeyeceği ifade ediliyor.