Nisan Erkan, ebeveynleri uyardı: Yaz tatilinde destekleyici olun

Uzman Psikolog Nisan Erkan, yaz tatilinin çocuklar için sadece dinlenme değil, gelişim fırsatlarıyla dolu bir dönem olduğuna dikkat çekti. Okulların kapanmasıyla birlikte çocukların dört gözle beklediği yaz tatilinin başladığını söyleyen Erkan, “Yoğun bir eğitim yılının sona ermesi hem çocuklar hem ebeveynler için bir rahatlama getiriyor” dedi.

Ödev stresi, servise yetişme telaşı bitti diye ailelerin de mutlu olduğunu belirten Erkan, “Ancak bu kez ‘Koca bir yaz boyunca çocuğumla nasıl vakit geçireceğim?’ kaygısı baş gösterebiliyor” ifadelerini kullandı.

“Yaz tatili, çocuklar için sadece dinlenme anlamına gelmez; aynı zamanda gelişim fırsatlarıyla dolu uzun bir serüvendir” diyen Erkan, serbest oyun ve boş zamanın çocukların duygu düzenleme, azim ve özdisiplin gibi yaşam boyu önem taşıyan becerilerini geliştirdiğini vurguladı.

Erkan, “Diğer bir ifadeyle, tembellik değil aksine yaratıcı yenilenme yazın temel hedefi olmalı; çünkü bu süreç çocukların öğrendiklerini özümsedikleri ve kendilerini keşfettikleri bir zaman dilimi olabilir. Bu dönemi verimli kılmak için anne babaların tutumu kritik” dedi.

“DESTEKLEYİCİ VE ESNEK BİR TATİL PLANI ŞART”

“Bir gelişim psikoloğu gözüyle, tatili planlarken hem esnek hem de destekleyici bir yaklaşım sergilemek gerektiğini düşünüyorum” diyen Erkan, CMI (Child Mind Institute) uzmanlarının tavsiyelerini şöyle aktardı:

Erkan, “Çocukların yatma ve yemek saatlerinin mümkün olduğunca değişmeden sürdürülmesini, günlük programın görünür şekilde asılmasını ve her gün belli etkinliklerin (örneğin her sabah parka gitmek gibi) önceden planlanmasını öneriyorlar. Bu tür bir yapı içinde çocuk, sınırlarını bildiği için daha güvende hisseder ve tatilin keyfini çıkarırken bile rahat eder" ifadelerini kullandı.

TRT Çocuk’a bağlı uzmanların da, çocuklar için tatilde yaşına, ilgi alanlarına ve ihtiyaçlarına uygun esnek bir program hazırlamanın önemine dikkat çektiğini belirten Erkan, şunları kaydetti:

Erkan, “Ebeveyn olarak siz de çocuğunuzla birlikte bu programı hazırlayıp takibi konusunda onunla iş birliği yaparsanız, çocuğunuz tatilde ritmini koparmadan, yeni beceriler öğrenerek ve dinlenerek eğlenceli bir zaman geçirecektir.” şeklinde konuştu.

“BAŞARI VE BAŞARISIZLIKTA SAKİN KALIN”

Erkan, yaz tatilinde notların geride kalmasına rağmen başarı ve başarısızlık duygularının devam ettiğine dikkat çekti. “Karne gibi başarıların değerlendirildiği anlar, çocuğun özgüvenini ve kaygı düzeylerini etkileyebilir. Bu noktada anne babaların vereceği tepki çok önemlidir” ifadelerini kullandı.

Erkan, “Karne günü çocuğu cezalandırma nedeni olarak kullanılmamalı; başarı abartılmamalı, başarısızlıkta da çocuğa yanında olduğunuz hissettirilmelidir. Yani çocuğun notları iyi bile olsa kötü bile olsa tatil hakkı elinden alınmamalı; onu yargılamadan, suçlamadan anlamaya çalışmak ve yanında olduğunuzu hissettirmek en doğru yaklaşımdır.” dedi.

Çocuğun bir sınavdan veya yarışmadan başarısız dönmesi durumunda eleştiriden kaçınılması gerektiğini vurgulayan Erkan, şu öneride bulundu:

“Bunun yerine, onun güçlü yanlarını ve özellikle çabasını övgüyle vurgulayın. Bilsem Zeka gibi eğitim danışmanları, düşük not durumunda anne babanın sakin ve destekleyici olmasının, çocuğun özgüvenini artırıp bu deneyimi öğrenmeye dönüştürmeye yardım ettiğini belirtiyor. Unutmayın ki notlar sürecin sadece bir parçasıdır; asıl amaç her deneyimi öğrenme fırsatı olarak görmek ve çocuğun hatalarından ders çıkarmasını sağlayacak destekleyici bir ortam yaratmaktır.”

“TATİLDE NELER YAPILABİLİR?”

Nisan Erkan, yaz tatilinde akademik yükün tamamen kaldırılabileceğini, ancak her yaştan çocuğa uygun basit öğrenme ve gelişim fırsatlarının sunulabileceğini söyledi.

Erkan, “Örneğin, günde yarım saat kitap okumayı ailece rutin hâline getirebilirsiniz. Araştırmalar, kitap okumanın çocukların bilişsel ve duygusal gelişimine çok önemli katkılar sağladığını gösteriyor. Okunan kitaplar sayesinde çocukların kelime dağarcığı genişler, hayal güçleri gelişir ve başkalarının duygularına empati duyma becerileri güçlenir” diye konuştu.

Yaratıcılığı besleyecek etkinliklere de zaman ayrılmasını öneren Erkan, birlikte resim yapmanın, müzikli oyunlar oynamanın ya da evde basit bilim deneyleri gerçekleştirmenin hem eğlenceli hem de öğretici olduğunu söyledi.

Erkan’ın önerileri şöyle:

• Doğa ve Hayvanlar: Birlikte çiçek dikin, büyüteçle böcek inceleyin, bisikletle parkta dolaşın ya da açık havada kamp kurun.

• Sanat ve El İşi: Beraber hikâye yazıp resimleyin, evde takı tasarlayın, mutfakta çocuklar için kolay bir yemek pişirin.

• Küçük Sorumluluklar: Çocukların yapabileceği ev işlerine (sebze yıkama, masa kurma, bitki sulama vb.) katkı koymalarını sağlayın; bu sayede kendilerine güvenleri artar.

• Oyun ve Sosyal Aktivite: Arkadaşlarıyla oyun saatleri düzenleyin, parkta buluşun veya sınırlı ekran süresi içinde eğitici oyunlar oynayın. Açık hava faaliyetleri, çocukların sosyal becerilerini ve enerjilerini atmalarını sağlayacak, akıllı cihazlara olan bağımlılığı azaltacaktır.

Erkan, “Uzun ve boş geçen yaz günleri, çocuklar için yaratıcılık ve kendini keşfetme zamanlarıdır. Amerikalı bir psikolog, ‘Programlanmamış serbest oyun, çocuğun en temel gelişim becerilerini—duygusal düzenleme, azim ve disiplin—geliştirir’ diye yazıyor. Bu yüzden plan yapmak iyidir ama her anı sıkıştırmak gerekmez; çocuk bazen kendi oyununu yaratmaya da fırsat bulmalıdır” dedi.

Erkan, ailece yapılacak gezilerin de kültürel ve sosyal öğrenme açısından önemli olduğunu kaydetti.

Erkan, “Ailece gezi yaparken tarihi yerler gezebilir, bir festivale katılabilirsiniz. Özetle, çocukların ilgi alanlarına göre eğitici olduğu kadar keyifli etkinlikler seçin; böylece tatil, dinlenme yanında öğrenmeyle de dolu geçer” şeklinde konuştu.

EMPATİ KURUN, İLETİŞİMİ GÜÇLENDİRİN

Nisan Erkan, yaz tatilinin çocukla ebeveyn arasındaki bağı güçlendirmek için önemli bir fırsat sunduğunu söyledi. “Çocuğunuzun duygularını dinlemek, endişelerini ciddiye almak ve ona destek olmak en kıymetli adımlardır” dedi.

Erkan, “Araştırmalar, sıcak ve destekleyici bir ebeveyn tutumunun çocukların duygularını yönetme becerisini güçlendirdiğini gösteriyor. Bu, tatilde de geçerlidir: Onu dinlerken empati yapın, ne hissettiğini sorun ve kendi kaygılarınızı karşılaştırmadan paylaşmaktan kaçının” dedi.

Demokratik ve anlayışlı bir yaklaşımın çocuğun özgüvenini artıracağını, kaygı düzeyini azaltacağını belirten Erkan, ebeveynlerin kendi iyi olma hâllerini de önemsemesi gerektiğini söyledi.

Erkan, “Yaz tatilinin aile için yorucu olabileceğini ve siz ebeveynlerin de dinlenmeye, sosyal aktivitelere ve gerektiğinde destek almaya özen göstermesi gerektiğini hep aklımızda tutalım. Unutmayın, ne kadar sakin ve dengeli kalabilirseniz, bu çocuğunuza da yansıyacaktır. Böylece tatil, hem çocuğunuz için yeni deneyimlerle dolu bir öğrenme zamanına, hem de sizin çocuğunuzla güvene dayalı, sevgi dolu bir iletişim dönemi yaratacaktır” dedi.