Merkez Bankası yılın birinci çeyreğine ilişkin rapor yayımlandı: Güney'e geçişler yüzde 29,6 arttı

KKTC Merkez Bankası tarafından dünya ekonomisinin genel görünümüne, KKTC ekonomisi ve bankacılık sektörü ile ilgili en güncel istatistiki verilere ve değerlendirmelere yer verilen 2025 yılının birinci çeyreğine ilişkin bülten yayımlandı.

Bültende ülkedeki bankacılık sektörü, turizm, enflasyon, sosyal sigortalara kayıtlı çalışan sayısı ve bütçe ile ilgili gelişmelere yer verildi.

Bültende, bankacılık sektörünün aktif toplamının, 2025 yılının mart ayı sonunda aralık ayına göre yüzde 10,39 artarak 363.737,5 milyon TL’ye yükseldiği; 2025 yılının ocak ayında, 2024 yılının aynı dönemine kıyasla hava ve deniz yolu ile ülkeye giren yolcu sayısının yüzde 29,6 artış göstererek, 136 bin 905 kişiden 177 bin 404 kişiye ulaştığı; 2025 yılının ilk çeyreğinde enflasyonun, ocak, şubat ve mart aylarında bir önceki aya göre sırasıyla yüzde 2,02, yüzde 2,16 ve yüzde 4,28 olarak gerçekleştiği açıklandı.

2024 yılı ekim ayı itibarıyla 159 bin 321 olan sosyal sigortalara kayıtlı çalışan sayısının, 2025 yılı ocak ayı itibarıyla 159 bin 510 seviyesine yükseldiği ifade edilen bültende 2025 mali yılının birinci çeyreğinde bir önceki yılın aynı dönemine kıyasla, KKTC bütçe gelir toplamında yüzde 65,4, gider toplamında ise yüzde 72,3 artış olduğu da belirtildi.

Bültende veriler şu şekilde özetlendi:

“KKTC Bankacılık Sektörü Gelişmeleri

Bankacılık sektörünün aktif toplamı, 2025 yılının Mart ayı sonunda Aralık ayına göre yüzde 10,39 artarak 363.737,5 milyon TL’ye yükselmiştir. 2025 yılı Mart ayı itibarıyla sektörün brüt krediler toplamı 148.931,7 milyon TL, mevduat toplamı ise 282.373,2 milyon TL olmuştur. 2025 yılının birinci çeyreğinde, sektörün aktif toplamı içerisindeki en büyük pay, yüzde 40,94 ile brüt kredilere aittir. Brüt kredileri sırasıyla yüzde 31,83’lük payla nakit ve nakit benzeri kalemler, yüzde 17,29’luk payla MDC ve yüzde 9,93’lük payla diğer aktifler kalemi takip etmektedir. Bir önceki yılın aynı dönemine göre brüt kredilerde yüzde 44,45 artış olmuştur. 2025 yılı Mart ayı itibarıyla, pasif toplamının yüzde 77,63’ü mevduat, yüzde 10,84’ü özkaynaklar, yüzde 4,96’sı bankalara borçlar ve yüzde 6,56’sı ise diğer pasifler kalemlerinden oluşmaktadır.

2025 yılı Mart ayı itibarıyla kredi türleri içerisinde işletme kredileri 105.783,8 milyon TL ile ilk sırada, tüketici kredileri ise 25.452,5 milyon TL ile ikinci sırada yer almaktadır. 2025 yılının birinci çeyreğinde mevduatın 72.554,6 milyon TL’si TP cinsinden, 209.818,6 milyon TL’si ise YP cinsinden olup, bir önceki çeyreğe göre TP cinsinden mevduatta yüzde 15,06, YP cinsinden mevduatta ise yüzde 8,55 artış gerçekleşmiştir.2024 yılının aynı dönemiyle kıyaslandığında, 2025 yılı Mart ayı itibarıyla TP mevduatın toplam mevduat içerisindeki payı yüzde 15,41’den yüzde 25,69’a yükselmiştir. 2025 yılı birinci çeyreğinde net kredilerin 43.486,1 milyon TL’si TP, 100.554,8 milyon TL’si YP kredilerden oluşmaktadır. YP kredilerde bir önceki çeyrek döneme göre yüzde 17,02 artış gerçekleşmiştir. 2024 yılının aynı dönemiyle kıyaslandığında 2025 yılı Mart ayı itibarıyla YP kredilerin toplam krediler içerisindeki payı yüzde 65,05’ten yüzde 69,81’e yükselmiştir. TP mevduatın, TGA hariç TP krediye dönüşüm oranı 2025 yılı Mart ayı itibarıyla bir önceki yılın aynı dönemine kıyasla yüzde 109,2’den yüzde 59,94’e gerilemiş, YP mevduatın, TGA hariç YP krediye dönüşüm oranı ise yüzde 37,03’ten yüzde 47,92’ye yükselmiştir. Bankacılık sektörünün öz kaynakları 2025 yılı birinci çeyreğinde bir önceki yılın aynı dönemine göre yüzde 95,37 artış göstererek 39.433,5 milyon TL seviyesinde gerçekleşmiştir.

2024 yılı Aralık sonu itibarıyla yüzde 19,39 olan SYSR, 2025 yılının birinci çeyreğinde 0,43 puan artarak yüzde 19,82 seviyesine yükselmiştir.

TURİZM GELİŞMELERİ:  ÜLKEYE GİREN YOLCU SAYISI YÜZDE 29,6 ATIŞ GÖSTERDİ

2025 yılının Ocak ayında, 2024 yılının aynı dönemine kıyasla hava ve deniz yolu ile ülkeye giren yolcu sayısı yüzde 29,6 artış göstererek, 136 bin 905 kişiden 177 bin 404 kişiye ulaşmıştır. 2024 yılının Ocak ayında, kara kapılarından ülkemize giren KKTC uyruklular hariç kişi sayısı 342 bin 100 iken 2025 yılının aynı ayında bu rakam 307 bin 231 olarak gerçekleşmiştir.

GÜNEY KIBRIS'A GEÇİŞ YAPANLARIN SAYISI YÜZDE 30,6 ARTTI

2025 yılı Ocak ayında kara kapılarından girişlere bakıldığında Güney Kıbrıs uyruklu kişilerin 196 bin 428, diğer ülke vatandaşlarının girişlerinin ise 110 bin 803 olarak gerçekleştiği görülmektedir. 2025 yılı Ocak ayında KKTC vatandaşlarının kara kapılarından çıkış sayısı ise 2024 yılının aynı dönemine göre yüzde 30,6 artış göstererek 252 bin 948 olmuştur.

ENFLASYON GELİŞMELERİ: ORTALAMA AYLIK ENFLASYON YÜZDE 2,82

2025 yılının ilk çeyreğinde enflasyon, Ocak, Şubat ve Mart aylarında bir önceki aya göre sırasıyla yüzde 2,02, yüzde 2,16 ve yüzde 4,28 olarak gerçekleşmiştir. 2024 yılının aynı döneminde aylık enflasyon sırasıyla yüzde 3,84, yüzde 4,59 ve yüzde 6,91 olarak gerçekleşmişti.

2025 yılı ilk çeyreğinde yüzde 2,82 olan ortalama aylık enflasyon, 2024 yılı ilk çeyreğinde ortalama yüzde 5,11 seviyesinde gerçekleşmiştir. 2025 yılı Mart ayında yıllık fiyat artışının en yüksek olduğu harcama grupları sırasıyla, yüzde 105,61 ile eğitim, yüzde 72,70 ile sağlık ve yüzde 68,94 ile haberleşme kalemleridir. 2025 yılı Mart ayı sonu itibarıyla önceki yılın aynı dönemine göre yüzde 18,45 ile en düşük artışı yaşayan kalem ulaştırma olmuştur.

SOSYAL SİGORTALARA KAYITLI ÇALIŞAN SAYISI GELİŞMELERİ: SOSYAL SİGORTALARA KAYITLI ÇALIŞAN SAYISI 159 BİN 510 SEVİYESİNE YÜKSELDİ

2024 yılı Ekim ayı itibarıyla 159 bin 321 olan KKTC’de sosyal sigortalara kayıtlı çalışan sayısı, 2025 yılı Ocak ayı itibarıyla 159 bin 510 seviyesine yükselmiştir. 2024 yılı Ekim ayı ile 2025 yılı Ocak ayı arasında çalışma izinli sigortalı çalışan sayısı yüzde 0,1 artarak, 82 bin 711’den, 82 bin 891’e yükselmiştir.

2025 yılı Ocak ayı itibarıyla sosyal sigortalara kayıtlı çalışanların yüzde 48’i KKTC vatandaşı, yüzde 27,9’u Türkiye Cumhuriyeti vatandaşı ve yüzde 24,1’i diğer ülke vatandaşı olup, 2024 yılı itibarıyla çalışma izinli sigortalıların sayısı KKTC vatandaşı sigortalı çalışan sayısını aşmıştır.

BÜTÇE GELİŞMELERİ: DEVLET BÜTÇESİNİN GELİRLERİ YÜZDE 65,4, GİDERLERİ YÜZDE 72,3 ARTTI

2025 mali yılının birinci çeyreğinde bir önceki yılın aynı dönemine kıyasla, KKTC bütçe gelir toplamında yüzde 65,4, gider toplamında ise yüzde 72,3 artış olmuştur. Bütçe gelirleri ve bütçe giderleri 2025 yılı birinci çeyreğinde sırasıyla 25.457,8 ve 23,750,2 milyon TL olarak gerçekleşmiştir.

2024 yılının birinci çeyreğinde 1.607,3 milyon TL fazla veren bütçe, 2025 yılının aynı döneminde 1.707,6 milyon TL fazla vermiştir. 2024 yılının tamamında elde edilen 75.616,8 milyon TL tutarındaki bütçe gelirleri toplamının yüzde 20,3’ü birinci çeyrek içinde tahsil edilmişti. 2025 yılının tamamında elde edimesi öngörülen 127.691,3 milyon TL tutarındaki bütçe gelirlerinin ise yüzde 19,9’u birinci çeyrek içinde tahsil edilmiştir.

2025 yılı birinci çeyreği sonunda DİBS ve KVA yolu ile oluşan toplam iç borç stoku 7.921,1 milyon TL’dir. 2024 yıl sonunda DİBS ve KVA yolu ile oluşan toplam iç borç stoku 6.079,6 milyon TL olarak gerçekleşmiştir. 2025 yılı birinci çeyreği sonu itibarıyla DİBS stoku 4.861,3 milyon TL, KVA bakiyesi ise 3.059,8 milyon TL‘dir. 2025 yılı birinci çeyreği itibarıyla Türk Lirası DİBS stoku 970 milyon TL olup, tamamı Hazine’ye aittir. 2025 yılı birinci çeyreği itibarıyla yabancı para DİBS stokunun; 3.702,5 miyon TL’si Hazine’ye, 143,1 milyon TL’si Toprak Ürünleri Kurumu'na (TÜK) ve 1.015,7 milyon TL’si ise Doğu Akdeniz Üniversitesi‘ne (DAÜ) aittir. 2025 yılı birinci çeyreği itibarıyla yabancı para cinsinden DİBS stoku 85.895.744 ABD doları ve 16.750.000 İngiliz Sterlini seviyesindedir”