Mutluluk

Birkaç aydır Zülfü Livaneli kitaplarına taktım kafayı. Bazen öyle takıntılarım olur. Günlerce, bazen haftalarca aynı yazarın kitaplarını okur, notlar alır, ilk kez tam anlamazsam tekrar tekrar okurum. Ne kadar az bilgim varmış, veya konuları ne kadar yüzeysel düşünüyormuşum diye kendime sitem edip, kızarım.

Şu an Livaneli’nin “Mutluluk” kitabını okuyorum. Yarısına gelmediğim halde kafamda çok sorular uyandırdı bu muhteşem şaheser. Niye bu değerli kişinin sadece müziği ile yetindim de kitaplarını es geçtim diye kendime kızarak, bir taraftan da kitap erken bitmesin diye iyice içime sindirerek okuyorum.

Yazar bu kitapta üç ana karakterin yollarını kesiştiriyor. Benim şu ana kadar en fazla ilgimi çeken karakter Profesör İrfan Kurudal’dır. Sonradan üne kavuşmuş ve zengin olmuş profesör geçmişinden nefret ediyor ama zamanla İstanbul’da yaşadığı yapay hayattan da hiç mutlu değil. Pişmanlık içinde kıvranıyor ve gerçek mutluluk arayışına çıkıyor.

Bir taraftan kitabı okurken bir taraftan da mutluluk konseptinin ne olduğunu düşünüp araştırma yapıyorum. Bir sosyal medya fenomenine dönüştürülen “Sebastian”ın kim olduğuna takıldım aniden. Tabii gerçek bir şahıs olmadığını biliyordum ama nasıl ve kimin tarafından yaratıldığını öğrenmek istedim. Bulamadım. “Mutluluk nedir Sebastian” diye bir soru koydum Copilot’a. Sebastian’ın cevabı:

“Mutluluk, kişinin içsel huzur ve tatmin duygusunu hissettiği bir durumdur. Bu, herkes için farklı şekillerde ortaya çıkabilir. Kimi insanlar için mutluluk, sevdikleriyle vakit geçirmek, başarı elde etmek veya doğada zaman geçirmek olabilir. Önemli olan, kişinin kendini tanıması ve neyin onu gerçekten mutlu ettiğini keşfetmesidir.”

Feeddi.com sitesinde Aristoteles’in mutluluk anlayışının sadece haz ve zevk arayışından ibaret olmadığını, erdemli bir yaşam sürmek, akıl yürütmek, toplumsal ilişkiler kurmak ve kişisel potansiyeli gerçekleştirmekle elde edilen bir durum olduğunu anlatıyor.  Daha fazla açıklama için bu siteye bakınız. Aristoteles in mutluluk anlayışı nedir

Mutluluk kitabında Profesör İrfan Kurudal’ın da dahil olduğu İstanbul sosyetesinin geldikleri kültüre burun kıvıran, o kültürün değerlerini beğenmeyen ve Batı kültürüne özenen, suşi, şaşimi lokantılarına rağbet edenlerin yapay yaşantısı anlatılıyor. Profesör bu yaşantıya dayanamayıp isyan etme noktasına geliyor bu yaşantıyı geride bırakıyor. Kitabın sonunda Profesörün neler yaşadığını göreceğim.

Ülkelerinden göç edenlerin durumunda da kitapta anlatılanlarla paralellik bulmamak elde değil. Londra’da yaşayan toplumumuzun bazı kesimlerinin de abartılı, özentili yaşamlarında bu örnekleri görmek mümkündür. Londra’nın en pahalı Türk restoranına gidip basit bir kebap için binlerce sterlin ödeyip faturayı sosyal medyada paylaşanlar var örneğin. Bu insanlar için mutluluk “Adama / kadına bak yahu, helal olsun!” dedirtmek mi acaba? Paylaşımlarının altındaki yorumları okuyup, beğenileri görüp gururlanmak mı?

Günümüz yaşamında mutluluğu sahip oldukları materyalist zenginlikle ölçen çok insan türedi. Aristoteles toplumsal erdemlerin insanın mutluluğuna katkıda bulunduğunu savunur. Toplumsal erdemlerin en önemlilerinden biri karşılık beklemeden ihtiyaçlı kimselere el uzatmaktır. Soğuk dinlemeden geç vakitler dolaşarak sokakta yaşayanlara sıcak yemek dağıtan birisinin hissettiği mutluluk bence en anlamlı, en gerçek, en doyurucu mutluluktur. 

Covid döneminde yazdığım bir makalede bu güç zamanda bile mutluluğu nasıl yakalayabileceğimiz üzerine naçizane bazı örnekler vermiştim. Bunları her zaman için uygulayabilirsiniz. Bazıları şöyle:

Ağaçların, kırların olduğu mekanlarda, mümkünse dağlık bölgelerde yürüyüş yapın.

Bir hayır kurumuna yapabildiğiniz ölçüde bağış yapın.

Nostalji yapın, eski fotoğraflara bakın, eski mektuplarınızı sakladığınız yerden çıkarıp tekrar okuyun. Bol bol müzik dinleyin. Ama “damardan” olmasın!

Toprakla uğraşın. Bahçecilik yapın. Mümkünse belediyeden bir bahçe kiralayıp ekip biçin.

Küçük çocuklarla konuşun. Size ne kadar saçma gelirse gelsin onların sorularına sabırla cevap verin.

Düzenli olarak kahkaha atın. Bunu belirli zamanlarda aynanın karşısına geçip yapabilirsiniz.

Mutlu olmanın en garantili yolu bir başkasını mutlu etmektir. Aldous Huxley

Mutlu Noeller!