Depreme ne kadar hazırız?

Hatay’da meydana gelen 6,4’lük deprem Kıbrıs’ta da hissedildi. Özellikle Lefkoşa’da apartman dairesinde kalanlar depremi ciddi anlamda hissetti ve korkudan yurttaşlar evlerinden dışarıya çıktılar. Kaç gündür Kıbrıs’ta da deprem olacak söylentilerinden olsa gerek ilk başta herkes depremin Kıbrıs kaynaklı olduğunu sandı ve haber sitelerine ilk haberler bu yönde düştü. İlerleyen dakikalarda Kandilli Rasathanesinin sitesinden depremin 6,4 olduğu ve Hatay merkezli olduğu bilgisi geldi. AFAD bu yönde bir açıklama yaptı ve iki depremden bahsetti. Biri 6,4 diğeri ise 5,8. Sayısal olarak ikisi de büyük sayılabilecek deprem kriterine sahip. İlk belirlemelere göre depremde göçükler yaşandı ve 3 kişi hayatını kaybederken 243 kişi de yaralandı. Türkiye televizyonlarını açtığımızda ise tüm kanallar son dakika olarak Hatay depremini canlı verdi ve yolların yarıldığını dahi gördük.

Hatay, Kıbrıs’a yakın olduğu için ve deprem yüzeye yakın bir derinlikte olduğu için bu depremi bizlerde sanki burada oluyormuş gibi hissettik. Çok şükür ki bizde zarar gören ya da yıkılan bir bina yok. Uzamanlar hemen bir açıklama yaptı ve bu açıklama da haber sitelerine düştü. Kıbrıs’ta deprem olacak şeklinde bir açıklamaydı bu. Evet Kıbrıs’ta deprem olacak ama ne zaman ve ne büyüklükte. Yapılan açıklamalarda Kıbrıs’ta da büyük bir depremin olacağı şeklindeydi.

Jeoloji Mühendislerini bir hafta boyunca konuk aldım. Dr. Hilmi Dindar özellikle Kahramanmaraş depreminden sonra kilitli olan depremin Kıbrıs için açıldığını ve Kıbrıs’ın da deprem bölgesi olmasından risk altında olduğunu açıkladı. Burada önemli olan iki nokta birincisi Hatay depreminin müstakil bir deprem olması. Yani Kahramanmaraş depreminden bağımsız bir deprem olması ve artçılarının devam etmesi ikinci nokta ise gerçekten sıranın Adana’dan sonra Kıbrıs için geçerli olması. Yapılan değerlendirmelerde Kahramanmaraş’tan sonra Adana, Hatay ve Kıbrıs’ta müstakil depremlerin bekleniyor olması. Hatay’da gerçekleşti. Sıra şimdi Adana ile Kıbrıs’ta. Bu nedenle uzmanlar Kıbrıs’ta deprem riskinin olduğunu ve bir deprem yaşanacağını söylüyorlar.

Tabii Kıbrıs’ta deprem bölgesi birden fazla. Ağırlıklı olarak Baf açıklarında deniz içerisinde depremler oluyor. Çok uzun yıllardır uyuyan ovgos fay hattı var ancak bu hat uyumakta. Canlanır ve deprem olur mu kimse bunu bilmiyor. Olur da Kıbrıs’ta Ovgos fay hattı canlanır ve bir deprem olursa şüphe yok ki bu yıkıcı bir deprem olacaktır. Baf açıklarında deniz içerisinde olursa daha az hasarlı bir deprem olacak. Tabii depremin nerede ne şiddetinde kaç büyüklüğünde olacağını kestirmek mümkün değil. 1950’lili yıllarda Baf’ta art arda iki deprem olmuştu ve şiddeti 10 büyüklüğündeydi. Bu nedenle hem yıkımlar olmuş hem de can kaybı yaşanmıştı.

DEPREME NE KADAR HAZIRIZ?

En önemli soru işte bu. KKTC depreme ne kadar hazır. Olası büyük şiddetli bir depremde bu depreme müdahale edecek sivil savunma personeli sayısı kaç? Kaç adet ağır iş makinemiz var? Kaç adet jeneratörümüz var? Kaç adet dozer ve kaç adet vincimiz var? Bunlar hep önemli sorular. Olası büyük bir depremde birden çok bina yıkılacağı için KKTC’deki hazır bulunan ekipler ilk anda kaç enkaza müdahale edebilecek?

Binalarımızın sağlamlığı ne durumda. Eski Sağlık Bakanı ve CTP Milletvekili Dr. Filiz Besim konuğumdu. Lefkoşa devlet hastanesinin ve hastane binası içinde bulunan çeşitli binaların, vizesiz yapılan pandemi hastanesinin sağlam olmadığını ve olası bir depremde yıkılma tehdidiyle karşı karşıya olduğunu anlattı.

Okullarımız ne kadar sağlam? Birçoğu çok eski tarihlerde yapılmış okullar ve birçoğu tadilattan geçmemiş binalar. Olası bir depremde bu okul binalarının akıbeti ne olacak?

Özellikle Girne ve İskele bölgesinde binlerce yapılmış yüksek katlı binalar var. Bu binaların sağlamlığı ne kadar? Test yapılacak mı bu binalara. Binlerce apartman yapıldı ve satıldı. Ne kadar sağlamlar? Zeminleri ne kadar sert ne kadar yumuşak? Gerçekten deprem yönetmeliğine uygun mu inşa edildiler? Bunlar hep önemli sorunlar.

En önemlisi de ne kadar ekibimiz var ne kadar iş aracımız var? Olası bir depremde ne kadar hızlı ve ne kadar çok enkaza müdahale edebilecekler. İşte Başbakan Ünal Üstel’in maaş kesintilerinden yola çıkarak yapmaya çalıştığı hazırlık buydu. Umarım gerçek olur ve alt yapımız güçlendirilir.

********************

Günün Sözü

“Kalbin zamansız öldürdükleri akıllarda amansız dirilir.”

Paul Auster