Paramız yoksa ne yapalım?

2023 zor ve uzun bir yıl oldu. UBP Milletvekili Resmiye Canaltay dün bende konuktu. İyi de bir yayın oldu. Resmiye hanım 2024’ün daha iyi bir yıl olacağına olan inancını belirtti. Umarım öyle olur.

Her şeyin başı ekonomi her şeyin başı para. Cebinizde para oldu mu yılı kötü yaşayanlar listesinden çıkarsınız ve iyi yaşarsınız. Eğer cebinizdeki para sınırlıysa ve yetmiyorsa ne umutlu olursunuz ne de mutlu olursunuz.

Bu bağlamda 2023 ekonomik olarak kötü bir yıldı. Dünkü yazımda da yazdım; elektrik % 42 zamlandı ve bu ay bir daha zamlanması bekleniyor. Maliye Bakanı Özdemir Berova benim programımda Ocak 2024 hayat pahalılığının % 48,5 artacağını duyurduktan sonra her şey zamlandı ve zamlanmaya devam ediyor.

Verilen asgari ücret artık kadük oldu. Bugün 15,750 lira asgari ücretle geçinmeniz söz konusu bile değil. Hem asgari ücretin hem hayat pahalılığının ciddi bir şekilde revize edilmesi gerekiyor. Revize de edilecek.

Özellikle hayat pahalılığının artık % 48,5 verilmesi kaçınılmaz bir gereklilik olmuştur.

Aralık hayat pahalılığının ne çıkacağını bilmiyoruz ama şu an % 41 olan hayat pahalılığı % 3-4 çıkarsa buna hükümetin vereceği refah payı da eklenirse hayat pahalılığı işte o zaman % 48’leri bulabilir.

Umarım hükümet hayat pahalılığına ek olarak refah payı da verir ve iyi bir hayat pahalılığı almış olur insanlar.

Bununla beraber asgari ücretin de düzgün bir şekilde artması gerekiyor. Sevgili dostum Çalışma Bakanı Sadık Gardiyanoğlu ile yapmış olduğumuz bir konuşmada asgari ücretin minimum % 41 olacağını söylemişti bana. Bu aramızda geçen bir konuşmaydı.

Programda sorduğumda ise hayat pahalılığı çerçevesinde bir artış olacağını ifade etmişti. Umarım öyle olur. İşçi tarafı asgari ücretin % 50 olması üzerinde duruyor. Hepimiz biliyoruz ki asgari ücret % 50 olmayacak ama en azından % 45- 46’larda bir asgari ücret artışının olması gerekiyor ki asgari ücrete geçinmeye çalışan zavallı özel sektör kanadı da derin bir nefes alsın ve maaşları düzgün bir şekilde artsın.

KKTC olarak gerçekten pahalıyız ve özel sektör çalışanlarının geçinmesi gerçekten mümkün değil. Bu nedenle özellikle özel sektöre hükümetin kol kanat germesi, küçük esnafın hükümet tarafından desteklenmesi ve teşvik edilmesi ve sübvanseye edilmesi gerekiyor.

Ben 2024’den çok umutlu değilim. Benim umudumu kıran en önemli etken ise hayat pahalılığının yüksek olması ve olacak olmasıdır. 2024’de yeni zamlar bizi bekliyor olacak. Elektrik bir daha ve bir daha zamlanacak, telefonlar zamlandı, su fiyatlarının maktu ücretleri yüksek; et, süt, süt ürünleri ve bakliyatlar gerçekten çok pahalı. 2024’de daha da pahalı olacaklar.

İşte nasıl hayat pahalılığı dört ayda bir verilecek asgari ücretin de dört ayda bir belirlenmesi gerekecek ki hızla yükselen piyasalar karşısında vatandaş çaresiz kalmasın.

Hükümetin daha çok kaynak bulması ve daha çok para ayırması gerekiyor.

İlaçlar % 25 zamlandı.

Artık maaşınızın hatırı sayılır bir kısmını gıda, elektrik, telefon gibi şeylere verdikten sonra ilaçlarınıza da daha çok para ödemeniz gerekecek.

Her şey madem ki pahalı oluyor ve hükümet hayatı ucuzlatma noktasında yetersiz kalıyor hayat pahalılığı ve asgari ücret gibi unsurlar daha sık artırılacak.

Cebinize belki daha çok para girecek ama daha çok harcayacaksınız ve para yine yetişmeyecek.

Örneğin hükümet bir güzellik yapıp 2024 yılında seyrüseferleri zamlamayabilir, örneğin hükümet bir güzellik yapıp elektrik zammı yapmak yerine sübvanseye edebilir.

Süt ve sür ürünlerinin ucuzlaması için bir adım atabilir. Üreticiyi teşvik ederek daha çok üretim olmasını ve ürünlerin bollaşmasından kaynaklanacak ucuzluğu tetikleyebilir.

Hükümet birçok şey yapabilir. Eğer bunlar yapılmazsa olacak olan basittir.

Fiyatlar yükselecek maaşlar yükselecek ve sizin cebinize bolca para girecek ama girdiği gibi de çıkacak.

2024 umarım daha az kazaların olduğu, hayatın ucuzladığı ve alım gücünün arttığı, Kıbrıs müzakerelerinin hareketlendiği umut dolu bir yıl olur.

*********************

Günün Sözü

Ey sevgili. Biz seninle bir salkımın iki aşık üzümüyken, başka şişelerde şarap olmuşuz, başka hayallerde harap olmuşuz.

Hz. Mevlana