KKTC’nin en büyük eksikliği – Diaspora şehri!

Kıbrıs’ın güneyinde, doğru ismiyle Kıbrıs Cumhuriyeti’nde, 2021 ile Haziran 2023 tarihleri arasında önemli bir proje gerçekleşti. AB destekli ve Avrupa Komisyonu “Kültürlerarası Şehirler Programı” çerçevesinde yürütülen programın amacı, yerel belediyeler, sivil toplum örgütleri ve göçmen kuruluşların desteği ile değişik kültürden gelen toplumların ülkeye entegrasyonunun sağlanması için bir Ulusal Eylem Planı’nın hazırlanmasıydı.

Bir de bizim KKTC’ye göz atalım: Kuzey Kıbrıs için İngiltere Kıbrıs Türk Ticaret Odası 3 talepte bulundu. Londra’daki Hyatt Regency Churchill Oteli’nde 1 Eylül Cuma akşamı düzenlenen etkinliğe KKTC Başbakanı Ünal Üstel, TC Büyükelçisi Osman Koray Ertaş ve KKTC Londra Temsilcisi Çimen Keskin de katıldı. 20, 25 iş insanının katıldığı toplantıda Ticaret Odası Başkanı sayın Yaşarata, açılış konuşmasında TC Cumhurbaşkanı Erdoğan’a şükran belirttikkten sonra kurumun taleplerini şu şekilde sıraladı:

• KKTC’de yeni bir “devlet ve özel sektör destekli” havayolu şirketi kurulması,
• KKTC’de “Britanya Kıbrıslı Türk Diaspora Şehri” kurulması
• İngiltere’de yaşayan Kıbrıslı Türklere “oy hakkı” verilmesi.

Birinci ve üçüncü öneri Evkafın su meselesine dönmüş konulardır. Bunlarla ilgili birşey olmayacağından (olmasın da), üzerlerinde kafa yormaya değmez. Esas ilgimi çeken konu ilk defa dillendirildiğini duyduğum “diaspora şehri” konusu oldu.

Diaspora şehri talebini Yaşarata şu şekilde açıkladı:

“Özel sektör arazilerinde belirlenecek bir bölgede, arsaların açılıp satışa sunulmasını öneriyoruz. Bu arsaların sadece İngiltere’de yaşayan Kıbrıslı Türklere satılmasını ve bu bölgede ‘Britanya Kıbrıslı Türk Diaspora Şehri’ kurulmasını teklif ediyoruz.

Haber Cyprus Mail dahil tüm Kıbrıs medyasında ve İngiltere’deki yerel medyamızda yer aldı. Ancak, gözden kaçırmış olabilirim ama hiçbir köşe yazarının konu üzerine yorum içeren yazısına rastlamadım. Herhalde arkadaşlar haklı olarak konuyu ciddiye almadılar, çünkü Kıbrıs’ın kuzeyinde ilgilenmeleri gereken çok daha ciddi konular bulunmaktadır.

Yaşarata bu projenin İngiltere’de yaşayan Kıbrıslı Türklerin KKTC ile olan bağlarını güçlendireceğini ve olumlu ekonomik etki yaratacağını iddia ediyor!

Diaspora toplumların KKTC için sağlayabileceği ekonomik katkı hiçbir zaman tam potansiyeline ulaşamadı. Gelmiş, geçmiş hükümetler bunu gerçekleştirmeyi beceremediler. Ülkesine yatırım yapmak amacıyle düzenini bozup KKTC’ye yerleşen Kıbrıslı Türk yatırımcıların trajik hikayelerini hepimiz biliyoruz. KKTC hükümetleri, 1 Kasım tarihindeki toplantıda Başbakan Ünal Üstel’in yaptığı gibi, her zaman KKTC’ye yatırım çağrısında bulundular, ama hiçbir zaman bunu mümkün kılma yöntemlerini bulmaya çalışmadılar.

Diaspora şehrinin aramızdaki bağları güçlendireceği iddiası gerçekten inanılması güç bir iddiadır. Talep gerçekleşirse tam tersi, diaspora toplumu ile KKTC’de yaşayan halk arasındaki halen varolan gerginliğin tırmanmasına yol açacaktır. Sadece İngiltere’den gidenlerin yaşayacağı bir şehir, ayrıştırma sembolü mü olur, yoksa KKTC halkı ile bağların güçlenmesine mi yol açar? Bu sorunun cevabının ikinci şık olduğunu düşünenler gerçek dünyada değil, hayal dünyasında yaşıyorlar. Sosyal medyada yorum yapan birçok kişi, kişisel çıkarlar için önerinin yapıldığını iddia ediyor.

İngiltere Kıbrıs Türk Ticaret Odasının toplantısı ve Başkan Muhammet Yaşarata’nın talepleri, özellikle “diaspora şehri” talebi sosyal medyada alay konusu oldu. “Boş ambar, dipsiz kile”, “aynı boş sözler”, “ne alaka”, “bir buydu eksik”, “devletimiz böyle yerleşim yerleri kursun, başlarına da bir vali atasın”, “eyi ya, hep uzaktan gazel okuruz, şimdi da diaspora şehrinden okuyacayık” gibi yorumlar yapıldı.

Bu toplantı sonrası, Ticaret Odası Başkanı Yaşarata’ya karşı çok büyük tepki oluştu. Konuştuğum bazı iş çevreleri onun son bir yılda İngiltere’de ne kadar zaman geçirdiğini, ayrıca bu önerilerini önceden kimlerle konuştuğunu sorguladılar.

Toplantıya katılan küçük gruba bakıldığında salonda İngiltere’de yaşayan çok küçük bir kitlenin temsil edildiği açıkça görülebilir. Örneğin, toplantıda İngiltere’de faal olan en büyük kuruluşların üye olduğu Türk Dernekleri Koordinasyon Komitesini (NOTCO) temsilen kimse yoktu. NOTCO Başkanı ve ayrı ayrı konuştuğum NOTCO üyesi dernek başkanlarının hepsi “diaspora şehri” önerisine karşı. Önerinin sosyal polarizasyonu artıracağı görüşü hakim. Aldığım duyumlara göre bu konudaki hoşnutsuzlukların tartışılmaı için önümüzdeki günlerde bir toplantı düzenleme girişimi var. Üzülerek görüyoruz ki İngiltere Kıbrıs Türk Ticaret Odası, bilinçsiz bir şekilde sadece KKTC ile İngiltere’de yaşayan Kıbrıslı Türkler arasında değil, diaspora toplum fertleri arasında da ayrımcılığı körükleyen yıkıcı faaliyetlerde bulunuyor. Çok üzücü bir durum.

Değerli okurlar, diaspora toplumları olarak orijinal ülkemize çok olumlu katkılar sağlayabilecek potansiyele sahibiz. Tüm kurumlar ve özellikle KKTC hükümet yetkilileri ayrımcılığı değil, birlikteliği pekiştiren yararlı projeler üretmeye çalışmalıdırlar. KKTC hükümeti diaspora şehri gibi ayrıştırmayı, ötekileştirmeyi pekiştirecek projelere kesinlikle destek vermemelidir. Güney Kıbrıs örnek alınarak, KKTC’deki çok karmaşık, yaşamın her alanını olumsuz şekilde etkileyen göçmen sorununu gidermek için vakit geçirmeden bir eylem planı hazırlanmalıdır.