Toplu iş sözleşmelerine, Maliye kontrolünün amacı nedir?

2025 yılına sayılı günler kala, önümüzdeki yıl, özellikle ekonomi konusunda ciddi bir sıkıntı yaşanacak.

Bunu yetkili ağızların yaptığı açıklamalardan, sektör temsilcilerinin, sivil toplum örgütlerinin, sendikaların açıklamalarından anlıyoruz.

Hayat pahalılığı konusunda, esasen en başından, yılda üç kez uygulanacağı açıklanmıştı.

Yani bu uygulama, sadece 2024 yılı için geçerliydi.

Ve Maliye Bakanı Özdemir Berova, bu uygulamanın 2025 yılında yapılmayacağını pek çok kez dile getirdi.

Önümüzdeki yıl itibarı ile hayat pahalılığı uygulaması, yine öncesi gibi yılda iki kez uygulanacak.

Bu uygulama tabi ki kamu çalışanları için geçerli.

Özel sektör çalışanları içinde yine kamuda ki hayat pahalılığı ile bağlantılı olarak, 2024 yılında üç kez artış olacak ve önümüzdeki yıl yine yılda iki kez artış yansıtılacak.

Yinelemekte fayda var, sorun herkes, tüm kesimler, genel olarak alım gücünün düşmesi ile ilgili.

Alım gücünün korunması, yükselmesi, en öncelikli amaç olmalıdır.

Asgari ücret, artık maaş uygulaması oldu.

Tarafların bir araya gelerek, birbirini zorlayarak, karşılıklı çatışmalarla asgari ücreti belirmesi, artık sonlandırılmalı.

Konu ciddi şekilde, paydaşlarla bir sisteme kavuşturulmalı ve toplumsal bölünme, karşı karşıya gelme ortadan kaldırılmalı.

Ciddi bir revizyon, yeni bir sistem, çağdaş ve güncel bir uygulama, daha fazla geç kalınmadan hayata geçirilmeli.

Bu çağda, özel sektörde, sendika, toplu iş sözleşmesi hakkının hala tartışılır olması, genel olarak özel sektörde uygulanmaması, pek çok açıdan önemli bir kayıptır.

İş hayatının, olmazsa olmazı, hem işveren, hem de çalışanı koruyan, iş hayatının ana yasası toplu iş sözleşmesi, iş güvencesi, kamuda, bir kez daha tartışılmaya başlandı.

Tartışmaya sebep olan mesele ise;

“Esas Yasa’nın 4’üncü Maddesinin Değiştirilmesi;     

2. Esas Yasa, 4’üncü maddesinin (3)’üncü fıkrasından hemen sonra aşağıdaki yeni (4)’üncü fıkra eklenmek suretiyle değiştirilir.

(4) Kamuya bağlı kurum ve kuruluşlarda çalışanları kapsayacak şekilde yapılacak olan Toplu İş Sözleşmesine taraf olan çalışan ve işverenlerin, Toplu İş Sözleşmesi imzalanmadan önce sözleşmenin içerdiği mali hak ve yükümlülükler bakımından Maliye işleri ile görevli Bakanlıktan yazılı olumlu uygunluk görüşü alınması koşuldur.”

Tartışılan değişiklik maddesi bu.

Yenilenecek toplu iş sözleşmelerinde, Maliyenin kontrolü amaçlanıyor.

Peki, sebep veya amaç nedir?

Bizzat maliye bakanı Özdemir Berova’ya sordum, işte aldığım cevap;

“Yönetim çoğunluğu, devlet tarafından atanmış kamu kuruluşlarının toplu iş sözleşmesi yenilirken, kamu maliyesine yaratacağı ek bir sıkıntılı durum var mı diye değerlendirilmek üzere, Maliye Bakanlığına gönderilecek. Maliyenin onayından sonra yeni bir sözleşme imzalanabilecek. Buna dair yasa değişikliği, söz konusu.

41/2019 yasasına göre şu anda da görüş için göndermek zorundalar. Ama bir yaptırımı olmadığı için göndermiyorlar. Maliye bir tedbir, bir kontrol maksadıyla bir değerlendirme yapmak istiyor. Yoksa amaç toplu iş sözleşmesini ortadan kaldırmak, müdahale etmek amacında değil.”